Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին «Անդրկովկասյան երկաթուղին», որի մաս էր կազմում ՀԽՍՀ երկաթուղին, ակտիվորեն ներգրավվեց ռազմաճակատի աջակցության աշխատանքներին։ Հանրապետության երկաթուղիներով ռազմաճակատ է ուղարկվել 20 մլն տոննա բեռ, այդ թվում ՝ «Լենդ լիզի» ծրագրով դաշնակիցների կողմից Տրանսիրանական երթուղով մատակարարվող բեռները։ Երթուղու կազմում 1941-42 թթ. հապճեպ կառուցվել է երկաթուղու Մեղրիի հատվածը, ինչպես նաև գործարկվել է Թավրիզի երկաթուղին Իրանում ՝ դեպի Նախիջևանի ինքնավար մարզ ելքով:
Հազարավոր հայ երկաթուղայիններ ընդգրկվել են ռազմաճակատի տրանսպորտային ապահովման և կարիքների գործում, չնայած այն հանգամանքին, որ բուն Հայաստանի Հանրապետության տարածքը չի տուժել մարտերից։ Պատերազմի և դեֆիցիտի պայմաններում հայ երկաթուղայինների կողմից ստեղծվել են հարակից արտադրություններ, որոնք ապահովել են գնացքների անխափան երթևեկությունը։
Հայերը ներկայացված Էին երկաթուղային ոլորտում ՝ ԽՍՀՄ հաղորդակցության ուղիների փոխնախարարից մինչև շարքային աշխատակիցներ, որոնք ներգրավված էին ամբողջ երկրում տրանսպորտային հոսքերի ապահովման աշխատանքներում ՝շրջափակված Լենինգրադից մինչև Սիբիր և միջինասիական հանրապետությունների պաշտպանական ձեռնարկություններ։
«Լենդ լիզի» ծրագրով ամերիկյան բեռների առաքման հիմնական ուղիներից մեկը Իրանի տարածքով միջանցքն էր։
Ծովով բեռները հասցվում էին Պարսից ծոց, նրանց մի մասը հասնում էր Ջուլֆա կայարան, երկաթգծում բեռնվում էր և ուղիղ մեկնում ռազմաճակատ։
Տրանսիրանական երթուղու զարգացման շրջանակներում 1941-1942 թթ.
հաջողությամբ ավարտին է հասցվել Մեղրիով անցնող երկաթգիծը, իսկ ԽՍՀՄ-ի և Մեծ Բրիտանիայի միջև Իրանի տարածքի ռազմական բաժանման շրջանակներում
Թավրիզի երկաթուղու շահագործումը վստահվեց խորհրդային մասնագետներին։ Սա թույլ տվեց Տրանսիրանական երթուղուց գնացքներ ուղղել ոչ միայն
Ջուլֆա- Ալեքսանդրապոլ -Թիֆլիս-Բաքու-Վլադիկավկազ երթուղով (այդ ժամանակ Սևծովյան երկաթուղին դեռ ավարտված չէր), այլև ավելի կարճ ճանապարհով ՝
Ջուլֆա-Մինջիվան-Ալյաթ-Բաքու-Վլադիկավկազ։ Ընդհանուր առմամբ, Տրանսիրանական երթուղին ապահովում էր ԽՍՀՄ կողմից ստացված ամերիկյան և բրիտանական
Լենդ լիզի բեռների մոտ 24%-ի առաքումը ,բայց որոշ ժամանակաշրջաններում, երբ գերմանացիները խորտակում էին նավերը Արկտիկայի երթուղում կամ ճապոնացիները՝
Խաղաղօվկիանոսյան, Տրանսիրանական երթուղին շատ ծանրաբեռնված էր աշխատում։ Ընդհանուր առմամբ այս երթուղով փոխադրվել է 4 մլն 160 հազար տոննա արժեքավոր բեռ,
իսկ Թավրիզի երկաթուղու կառավարումը պատերազմի ավարտից հետո վերադարձվել Է Թեհրանին:
Երկաթուղայինները սկսեցին պատրաստվել Հայրենական մեծ պատերազմին մինչև դրա սկիզբը։ 1939-1940 թթ վիրավորներին ընդունելու համար երկաթուղու կայարանային
ենթակառուցվածքը վերազինվում է, կառուցվում են հիվանդանոցներ,ռազմական հարթակներ:
Այսինքն՝ երկաթուղային ցանցի զարգացման սկզբունքները վերադառնում են նախահեղափոխականին, երբ շեշտը դրվում էր ռազմական փոխադրումների ներուժի մեծացման վրա՝
ի վնաս քաղաքացիականների զարգացման։
Բուն պատերազմի տարիներին ակտիվորեն արդիականացվեցին արտադրական ձեռնարկություններ տանող մուտքի ճանապարհները, կառուցվեցին նոր մուտքի ուղիներ և ոչ
միայն երկաթուղային։
40-ական թվականներին արդյունաբերական դարձած ՀԽՍՀ թիկունքային տնտեսությունն ակտիվ կերպով ներգրավվեց ռազմաճակատ արդյունաբերական նշանակության ապրանքներ մատակարարման,
ինչպես նաև գյուղատնտեսական գործում։Տարբեր գնահատականներով՝ ՀԽՍՀ-ից երկաթուղով ապրանքների մատակարարումը պատերազմի 4 տարիների ընթացքում կազմել է մոտ 20 մլն տոննա։
Եվ դա չնայած այն հանգամանքին, որ Անդրկովկասյան երկաթուղու ողջ ենթակառուցվածքը
1941 թվականի հոկտեմբերից մինչև 1943 թվականին Ստալինգրադի ազատագրումը կահավորվել է Հյուսիսային Կովկասից և Ռոստովից տարհանված շարժակազմով։
Այդ ժամանակ գերմանական զորքերի կողմից գրեթե ողջ Հյուսիսային Կովկասի գրավման պատճառով դադարեցվել էր երթևեկությունը Անդրկովկասյան երկաթուղուց դեպի երկրի
կենտրոնական ճանապարհներ։ Այս պայմաններում Անդրկովկասյան երկաթուղայինները սկսեցին յուրացնել աշխատանքի նոր տեսակներ՝ պահեստամասերով և նյութերով ինքնապահովման նպատակով
շոգեքարշային և վագոնային դեպոներին կից ստեղծվեցին ձուլման, մեխանիկական, կարբիդային և էլեկտրոնային արտադրամասեր: Պղնձաձուլական արտադրամասեր ստեղծվեցին նաև Լենինականի դեպոյում,
չուգունը հալվում էր Թբիլիսիում, ի հայտ եկան գործիքների բազմաթիվ արտադրամասեր,
ամբողջ մետաղի ջարդոնը գնում էր հալեցման և ձուլման, քանի որ մետաղը բավարար չէր հենց պաշտպանական արտադրության համար։
Այդ տարիներին արտադրության մեջ ներդրվեցին բազմաթիվ ռացիոնալիզատորական առաջարկներ։ Օրինակ, Թբիլիսիի դեպոյում կառուցվել է
իր տեսակի մեջ առաջին շարժական քարշակային ենթակայանը ՝ կիսավագոնի հիմքի վրա։ Անդրկովկասյան երկաթուղում վերականգնողական գնացքները համալրվեցին
և մեկնեցին ռազմաճակատ։ Երկաթուղին ձեռք բերեց նաև հարակից արդյունաբերություն՝ ապակի, կահույք, թուղթ։ Հիմնականում օգտագործվում էր կանանց աշխատուժը,
տղամարդիկ մեկնում էին ռազմաճակատ։ Լոկոմոտիվների անձնակազմերը մրցում էին շոգեքարշների վերանորոգման միջև ընկած ժամանակահատվածը մեծացնելու համար՝
սահմանելով բացարձակ ռեկորդներ և խնայելով սուղ միջոցներ շարժակազմի վերանորոգման համար։
Անդրկովկասյան երկաթուղին չմտավ մարտական գոտի, թեև 1943-1945 թթ. Լենինական են ուղարկվել «Սիբիրյակ» և «Կուզբասի Մետալուրգ» զրահապատ գնացքները,
որոնք պաշտպանել են հանրապետությունը Թուրքիայի հնարավոր ագրեսիայից։ Եվ այնուամենայնիվ,
պատերազմի ավարտից հետո պահեստամասերի և նյութերի բազմամյա դեֆիցիտի պատճառով ճանապարհը նվազեցրեց նախապատերազմական ցուցանիշները միջին արագության,
ճանապարհների վիճակի և այլ ենթակառուցվածքների առումով ։ 1945 թվականին ճանապարհի բեռնաշրջանառությունը 34% - ով ցածր էր նախապատերազմական մակարդակից,
իսկ բեռնումը նվազել էր 27% - ով ։ Տեղամասային արագությունը նվազել է 2,5 կմ/ժ-ով, բեռնատար գնացքի միջին քաշը նվազել է 200 տոննայով ։
Փոխադրման ինքնարժեքը երկու անգամ գերազանցել է նախապատերազմյան մակարդակը ։ Սակայն հետպատերազմյան մի քանի տարիների ընթացքում նախապատերազմյան մակարդակը
վերականգնվեց, բեռների ծավալները նույնպես սկսեցին աճել ։
1939-1946թթ.հաղորդակցության ուղիների նախարարի առաջին տեղակալը ծնունդով թբիլիսահայ մեր հայրենակից Բագրատ Հարությունովն էր:
Մինչ այդ նա ղեկավարում էր Անդրկովկասյան երկաթուղին։ Հենց Հարությունովը լուծեց երկաթուղիները ռազմական ռելսերի տեղափոխելու խնդիրը,
ինչը նա սկսեց անել դեռևս ԽՍՀՄ-ի վրա Գերմանիայի հարձակումից առաջ։
Որպես փոխնախարար, բացի երկաթուղու նախարարության լոկոմոտիվների և վագոնների վարչությունից, Հարությունովը վերահսկում էր երկաթուղային տրանսպորտի
գործարանների աշխատանքը և պատասխանատու էր նրանց կողմից զինամթերքի արտադրության համար: Նա պատասխանատու էր ռազմաճակատ և պաշտպանական արդյունաբերություն
նավթամթերքների առաքման համար։ Հարությունովը զբաղվել է նաև կառավարական հաստատությունների և դիվանագիտական ներկայացուցչությունների տարհանմամբ Մոսկվայից
Կույբիշև (Սարատով): Հայտնի է մի դեպք, երբ 1942-ի մարտին Քաղբյուրոյում քննարկում է տեղի ունեցել Անդրեյ Խրուլևին որպես հաղորդակցության ուղիների նախարար
նշանակելու մասին, հնչել է դիտողություն, որ Խրուլևը երկաթուղային աշխատող չէ, ինչպես է նա աշխատելու որպես նախարար: Դրան Ստալինը հակադարձել է.
«բայց չէ որ այնտեղ Հարությունով կա» ։ 1943 թվականի նոյեմբերին «ռազմաճակատի և ազգային տնտեսության համար փոխադրումների ապահովման գործում հատուկ
ծառայությունների և ռազմական դժվարին պայմաններում երկաթուղային տնտեսության վերականգնման գործում ակնառու նվաճումների համար» Հարությունովին շնորհվել է
Սոցիալիստական աշխատանքի հերոսի կոչում՝ Լենինի շքանշանի և «Մուրճ ու Մանգաղ» ոսկե մեդալի հանձնմամբ: Արդյունաբերության մեջ ձեռք բերված հաջողությունների,
պաշտպանական և ազգային տնտեսական բեռների փոխադրումների կազմակերպման ուղղությամբ կառավարության և ռազմական հրամանատարության առաջադրանքների կատարման համար
նա պարգևատրվել է Լենինի երկրորդ շքանշանով։ Պատերազմի ավարտից հետո Հարությունովը գլխավորել է հաղորդակցության ուղիների Կովկասյան շրջանը, որը ներառում էր
Հյուսիսային Կովկասի, Օրջոնիկիձեի և Անդրկովկասյան երկաթուղիները։
Հազարավոր հայ երկաթուղայիններ աշխատել և կռվել են պատերազմի ողջ ընդարձակ ճակատում ։ Նրանց թվում էր ղարաբաղցի Նիկոլայ Նարինյանը, ով աշխատել է ամբողջ պատերազմի ընթացքում՝
սկսած ֆիննականից՝ Լենինգրադի շրջանում, որտեղ որպես վերականգնողական գնացքի ղեկավար ղեկավարել է վերականգնողական աշխատանքները։
1941 թվականի հունիսի վերջին Կարելյան Իսթմուսում նա վերահսկում էր Ֆինլանդիայի հետ սահմանի մոտ գտնվող ուղիների և կամուրջների տարհանումը։
Երբ նրա շարասյան մի մասը կտրվեց ֆիննական զորքերի կողմից, Նարինյանը ոչնչացրեց շարժակազմն ու շոգեքարշը։ Ոտքով երկու հարյուր մարդ մարտերով
դուրս բերեց իր զորքերի գտնվելու վայրը։Ամբողջ պատերազմի ընթացքում նրա թիմն աշխատել է Լենինգրադի շրջափակումը ճեղքելու ուղղությամբ ՝
վերականգնելով կամուրջներն ու ուղիները, որոնք հաջորդաբար քանդվում էին գերմանական ավիացիայի կողմից ։ Աշխատանքները չեն ընդհատվել նույնիսկ
քառասուն աստիճան սառնամանիքների ժամանակ, քանի որ արգելափակված Լենինգրադում մարդիկ մահանում էին սովից և ցրտից ։Նիկոլայ Նարինյանը պարգևատրվել է
Լենինի, Կարմիր դրոշի, Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշաններով, մեդալներով, Գեորգի Դիմիտրովի բուլղարական շքանշանով ՝ Դանուբի վրայով կամուրջ կառուցելու համար,
որը կապում էր Ռումինիան և Բուլղարիան: Պատերազմից հետո գլխավորել է «Մոստոստրոյ-8» ձեռնարկությունը, որը կամուրջներ է կառուցել Վոլգայի շրջանում։
1958 թվականից նա ղեկավարել է Եվրոպայի ամենամեծ ճանապարհային կամրջի՝ Վոլգայով անցնող Սարատովի կամրջի շինարարությունը։
Ենգիբարյան
Պատվական
Գրիգորի
1913-1942
Սխլեյան
Հովհաննես
Աբրահամի
1923-2012
Սարգսյան
Լազար
Բորիսի
1941-1944
Մնացականյան
Վարոս
Համազասպի
1925-1988
Դավթյան
Գեորգի
Մեսրոպի
1924-1998
Իվանյան
Միքայել
Մովսեսի
1923-1988
Ասատրյան
Անդրանիկ
Ալեքսանի
1905-1986
Պողոսյան
Սպարտակ
Արամի
1921-2008
Դուրգալյան
Իոսիֆ
Լևոնի
1910-1990
Լալայան
Արամայիս
Հովհաննեսի
1924-1965
Պետրոսյան
Հովհաննես
Գևորգի
1910-1986
Ղուլարյան
Մամիկոն
Անդրեասի
1904-1943
Համբարձումյան
Արտավազդ
Օհանի
1912-1990
Դիլոյան
Պողոս
Ավետիսի
1911-1992
Երանոսյան
Սեդրակ
Սարիբեկի
1901-1946
Մովսեսյան
Լիպարիդ
Հայկի
1920-
Պողոսյան
Սամվել
Ավետիքի
1911-1970
Մկրտչյան
Երեմ
Կարապետի
1916-
Դավթյան
Նիկոլայ
Մեսրոպի
1921-1994
Սիմոնյան
Աշոտ
Առաքելի
1921-2008
Հակոբյան
Անդրանիկ
Սարգսի
1916-1996
Գրիգորյան
Օշին
Օսիպի
1913-1975
Միրզոյան
Սարգիս
Բաբկենի
1910-
Նազոյան
Վարդան
Տիգրանի
1909-1942
Հարությունյան
Աշոտ
Գաբրիելի
1923-
Գասպարյան
Սերգեյ
Մանուկի
1942-2003
Կևնակսեզյան
Միխայիլ
Մելիքի
1925-
Մայիլյան
Հակոբ
Վարդանի
1923-1998
Ամբարյան
Խաչիկ
Մինասի
1919-2004
Հարությունյան
Վիրաբ
Նավասարդի
1912-1945
Հովհաննիսյան
Սերյոժա
Սարգսի
1925-2007
Հովասափյան
Ադիբեկ
Սահակի
1916-1988
Գևորգյան
Խաչիկ
Կիրակոսի
1929-2019
Երանոսյան
Մանուկ
Սեդրակի
1920-2002
Սարիբեկյան
Իշխան
Բարսեղի
1912-1990
Գալուստով
Ալեկսանդր
Սարգսի
1913-1987
Խաչատրյան
Մարգուշա
Մովսեսի
1922-1994
Հովհաննիսյան
Թևոս
Գեղամի
1916-1990
Թունյան
Ալեկսիյ
Մկրտիչի
-
Սարգադով
Դանիել
Ալեքսանդրի
1914-1991
Ավետյան
Խաչիկ
Գրիշայի
1920-1942
Արզումանյան
Մկրտիչ
Ալեքսանի
1918-1975
Օվոյան
Վիլհելմ
Տիգրանի
1916-1945
Իսահակյան
Ժորա
Գրիգորի
1922-1983
Հակոբյան
Ներսես
Գրիգորի
1906-1990
Վարդանով
Իվան (Հովհաննես)
Թևոսի
1916-1980
Ղարաքեշիշյան
Լևոն
Աշոտի
1923-
Ասլանյան
Գևորգ
Աղաբեկի
1914-
Թումասյան
Իսաբալի
Սոսիկի
1925-1993
Հայրապետյան
Բաղդասար
Միխայիլի
1921-1981
Եղիազարյան
Աշոտ
Խաչատուրի
1922-
Դարբինյան
Մեխակ
Գրիգորի
1923-
Առաքելյան
Լևոն
Գաբրիելի
1924-
Շահբազյան
Հովհաննես
Երվանդի
1911-1992
Ահարոնյան
Սարգիս
Աբրահամի
1904-1994
Զաքարյան
Համբարձում
Աբրահամի
1905-1991
Շիրինյան
Աղասի
Կիրակոսի
1911-1992
Մովսիսյան
Անդրանիկ
Ասատուրի
1910-1944
Թամիրյան
Աշոտ
Լիպարիդի
1914-1997
Վարշամ
Հովհաննիսյան
Գաբրիելի
1922-1943
Երանոսյան
Մինաս
Մեխակի
1923-1988
Մխիթարյան
Սոկրատ
Հակոբի
1925-1995
Մկրտչյան
Արտավազդ
Ինքնատիոսի
1901-1981
Ծնվել է 1913 թվականին Հայկական ԽՍՀ Ալավերդու շրջանի Քարինջ գյուղում։ հունվարի 1-ին զորակոչվել է Ալավերդու շրջանային զինկոմիսարիատի կողմից որպես շարքային։ Կովկասյան ռազմաճակատի 136 դ. ս. պ. - ի կազմում կռվել է Կերչի թերակղզու դիրքերում ։ Հաշվառվել է անհետ կորած 1942 թվականի օգոստոսին ։
Պապիս հետ կռված մեր հարևանի պատմելով՝ պապս մահացել է հակառակորդի հրետանային հարձակումից հետո, երբ մեր զորքերին Կերչի նեղուցով Սևաստոպոլ էին տեղափոխվում նավերով, որոնք խորտակվեցին։ Հարևանի խոսքով ՝ վերջին անգամ տեսել է նրան և խոսել նրա հետ նավ նստելիս ։ Պաշտոնապես անհայտ կորած է ճանաչվել 29.07.1948թ.
1913-1942Ծնվել է 1923 թ.-ին հունիսի 4-ին Արթիկի շրջանի Փանիկ գյուղում: Ավարտել է Փանիկի միջնակարգ դպրոցը և 1941 թ-ին ընդունվել է Երևանի անասնաբուժական համալսարան: 1941թ.-ի նոյեմբեր ամսին կամավոր մեկնել է ռազմաճակատ: 1942թ.-ին ավարտելով Բաթումի հակատանկային հրետանավարի հրամանատարի որակավորման ռազմական ուսումնարանը գործուղվել է Ստալինգրադ և մասնակցել Ստալինգրադի ազատագրման թեժ մարտերին, ապա նրանց գումարտակը մեկնել է Ուկրաինայի Խարկով քաղաքի ազատագրման թեժ մարտերին, ծանր վիրավորվել է և բուժվելուց հետո նրանց գումարտակը, մարտնչելով ֆաշիստական զորքերի դեմ, հասել է մինչև Հիտլերյան Գերմանիայի Բեռլին քաղաք:
Պատերազմի վերջանալուց հետո նրանց գումարտակը տեղափոխվել է Ուկրաինայի Լվովի մարզ և, մարտնչելով հակասովետական խմբավորումների դեմ, և ծանր վիրավորվելուց, բայց բուժվելուց հետո ստացել է ավագ լեյտենանտի զինվորական կոչում, 1947 թ.-ի վերջում զորացրվել է և վերադարձել հայրենի գյուղ` Փանիկ:
1949 թ.-ին ընդունվել է Լենինական քաղաքի երկաթուղային տրանսպորտի տեխնիկումը, 1951 թ.-ին ավարտելով անցել է աշխատանքի Բայանդուր և Բագրավան կայարաններում, որպես կայարանի հերթապահ:
1952 թ.-ին գործուղվել է Մոսկվա քաղաք և ավարտել է Մոսկվայի հակահրդեհային հատուկ մասնագիտացված կուրսեր, վերադարձել է հայրենիք և ծառայել Վեդու, Ղուկասյանի և Արթիկի շրջաններում ներքին գործերի նախարարության հակահրդեհային տեսչություներում՝ որպես հրշեջ տեսչության պետ:
1984 թ.-ի սեպտեմբեր ամսին անցել է կենսաթոշակի`փոխգնդապետի կոչումով:
Պարգևատրվել է ` «Հայրենական պատերազմի մասնակցի» շքանշանով և տասնյակ կրծքանշաններով այդ թվում մարշալներ՝ Բաղրամյան, Գրեչկո, Շելոկով մեդալներով և հայրենիքին բարեխիղճ ծառայելու մի շարք կրծքանշաններով և գովասանագրերով:
Մահացել է 17.01.2012 թ.-ին: 1923-2012Ծնվել է 1914 թվականին Լեռնային Ղարաբաղում՝ Հադրուդի շրջանում։ Զորակոչվել է 1941թ. ՝ կրտսեր սերժանտի կոչումով: Ծառայության վերջին վայրը՝ 108-րդ գվարդիա: 1944թ. սպանվել է: Հուղարկավորման վայր Ուկրաինական ԽՍՀ, Նիկոլաևի մարզ, Նովովորոնցովկայիշրջան, գ. Միխայլովկա:
1941-1944Թամարա Սարդարյանի նախապապը
Ծնվել է 1925թ.Հայկական ԽՍՀ Արթիկի շրջանում: Կարմիր բանակում ծառայության է անցել 1943 թվականի հունվարին ՝ շարքայինի կոչումով։ Ծառայել է 49-րդ գվարդիական հրաձգային դիվիզիայի 144-րդ գվարդիական հրաձգային գնդում:
Մարտական ուղի՝ Վոլգոդոնսկ - Քրեմս ան դեր Դոնաու (Ավստրիա) ,Կոմարնո (Հունգարիա): Պարգևատրվել է «Արիության համար» մեդալով և Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշանով։ Պատերազմից հետո վերադարձել է Հայրենիք։ Աշխատել է մսի կոմբինատում որպես բանվոր, հետագայում ՝ Լենինականի էլեկտրացանցի ավագ էլեկտրիկ ։
1925-1988Համազասպ Մնացականյանի պապը
Դավթյան Գեորգի Մեսրոպի, ծնվել է 1924 թվականին, 17 տարեկանում, պատերազմի ժամանակ, 1941 թվականին զորակոչվել է զինված ուժեր, վերապատրաստվել ուսումնական վարժարանում որպես պրոժեկտորային կայանի պետ և հայտնվել Կովկասյան ռազմաճակատում: Պատերազմում նա ծառայել է Բաքվից ոչ հեռու՝ լեռներում, պրոժեկտորային կայանում։ Մի օր, երբ նա գնում էր իր ստորաբաժանում՝ ուտելիքի համար, ադրբեջանցի հովիվներն իրենց շներին արձակում են նրա վրա։ Նա գլխարկով փորձել է պաշտպանվել, սակայն նրան սարսափելի կծել են, նա գիտակցությունը կորցրել է, լավ է, որ մոտակայքում բանակային մեքենա է հայտնվել, նրան նկատել են և փրկել։ Նա մի քանի օր անգիտակից վիճակում պառկել է բուժկետում, ապա ապաքինվել և շարունակել ծառայել նախ Կովկասյան, ապա՝ ճապոնական ռազմաճակատում։ Գերմանիայի հետ պատերազմի ավարտից անմիջապես հետո նրան տարել են ճապոնական ռազմաճակատ: Երևանում չգիտեին, թե ինչ մտածեն՝ պատերազմն ավարտվել էր, բայց Գեորգին չկար, բոլորն արդեն տուն էին վերադարձել, իսկ նրա մասին ոչ մի լուր չկար։
Ժորայի ավագ եղբայրը՝ Կոլյան, այդ ժամանակ աշխատում էր որպես ՀԿԿ առաջին քարտուղար Գրիգորի Արտեմովիչ Հարությունովի անվտանգության պետ, ով տեսնելով Կոլյայի անհանգստությունը՝ հարցրեց, թե ինչ է պատահել, ինչով է նա մտահոգված ։ Կոլյան ասաց, որ եղբայրը պատերազմից չի վերադարձել, մայրը լացում է, իսկ Ժորայից լուր չկա։Հարությունովն ասաց շուտով կգնանք Մոսկվա, կփորձենք այնտեղից գտնել նրան։ Երբ նրանք ժամանեցին Մոսկվա ,Հարությունովը Կոլյային նստեցրեց Ստալինի գլխավոր շտաբում հատուկ կապի վրա և հրամայեց. «Զանգիր բոլոր ճակատներ, մինչև գտնես նրան»։ Վետերան Գեորգի Դավթյանի պատմելով. «Նստած էինք խրամատում՝ Վլադիվոստոկի մոտ։Հանկարծ խրամատի մոտ կանգ առավ մի մեքենա, որից դուրս եկավ ՍՄԵՐՉ-ի գնդապետը և բղավեց. «Ուր է սերժանտ Դավթյանը, արագ նստիր մեքենան » և նրան տանում է բանակի հրամանատարի մոտ։ Հայրը, ոչ ողջ, ոչ մահացած, չիմանալով, թե ինչ մտածել, գնում է հրամանատարի մոտ և հայտնում․ «Սերժանտ Դավթյանը ձեր հրամանով ներկայացել է», իսկ նա նրան ասում է. «Վերցրու հեռախոսը, Գլխավոր շտաբից են զանգել» ։Այսպես Կոլյայի ավագ եղբայրը գտավ կրտսեր Ժորային։
Ճապոնիայի նկատմամբ տարած հաղթանակից հետո Գեորգի Դավթյանը տուն է վերադարձել Մոսկվայով:
1924-1998Վահե Համբարձումյանի պապը
Ավարտել է Երևանի Մ. Մանվելյանի անվան երկաթուղային տրանսպորտի տեխնիկումը, բարձրագույն կրթությունը շարունակել Ռոստովում։ Պատերազմից հետո աշխատել է երկաթուղում, 1962թ. եղել է Սանահին կայարանի պետ, 1965-1988թթ.` Նալբանդ կայարանի պետ: Զոհվել է 1988թ. երկրաշարժի ժամանակ:
1923-1988Նալբանդ կայարանի պետ Ա. Երանոսյանի ազգականը
Ռազմական ծառայության է զորակոչվել 1941թ․ սեպտեմբերի 8-ին։Մասնակցել է մարտերին Կերչի ուղղությամբ, ստացել է վիրավորում։ Պատերազմից հետո վերադարձել է հայրենի Վանք գյուղ։ Պարգևատրվել է Փառքի I և II աստիճանի շքանշաններով, Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշանով։ Պատերազմից հետո զբաղվել է գյուղատնտեսությամբ։
1905-1986Տարոն Ասատրյանի պապը
Ծնվել է 1924թ. Լեռնային Ղարաբաղի մայրաքաղաք Ստեփանակերտում: 1942 թվականին զորակոչվել է Կարմիր բանակ ՝ որպես շարքային (հետագայում ՝ համբարակային ծառայության կապիտան, կրտսեր լեյտենանտ) ։
Ծառայության վայրերը ՝ Պրիմորսկի բանակ, 24 հրաձգային կորպուս և Օդեսայի ռազմական օկրուգ։ Մասնակցել է պատերազմի ողջ ընթացքին, զորացրվել է 1947 թվականին։
Պարգևատրվել է Հայրենական պատերազմի III աստիճանի շքանշանով։ 1921-2008Թոռնուհու զարմուհին՝ Նարինե Ասլանյան
Ծնվել է 1910 թվականին, մոբիլիզացվել է Կարմիր բանակ 1941 թվականի հուլիսին։ Մասնակցել է Ստալինգրադի պաշտպանությանը և Կուրսկի ճակատամարտին։
1943 թվականին գերի է ընկել։ Հունգարիայով և Սլովակիայով գերությունից փախչելուց հետո նա հասել է առաջնագիծ և պատահաբար հայտնվել խորհրդային զորքերի հետ հենց այն գնդում, որտեղից գերեվարվել է մարտերի ժամանակ։ Զորակոչվել է գնդի շտաբ, հաղթանակը դիմավորել Պրահայում։
1910-1990Ծոռնուհին՝ Ալինա Գյուլնազարյան
Ծնվել է ՀԽՍՀ Լոռու մարզի Օձուն գյուղում: 1942 թվականին զորակոչվել է որպես շարքային, մասնակցել Ստալինգրադի պաշտպանությանը։ 1944թ. ծանր վիրավորվել է, որից հետո զորացրվել:
Պատերազմից հետո աշխատել է Անդրկովկասյան երկաթուղու շոգեքարշի մեքենավար Սանահինի դեպոյում։ 1952 թվականից սովորել է Մոսկվայի Համամիութենական երկաթուղային ինստիտուտում։ Հետո աշխատել է որպես էլեկտրաքարշի մեքենավար։
1924-1965Արամայիս Լալայանի պապը
Ծնվել է Շիրակամուտ գյուղում 1923թ.: 1943-1945թթ.մասնակցել է Հայրենական մեծ պատերազմին, վիրավորվել 1944թ., սակայն ծառայությունը շարունակել է ռազմաճակատի թիկունքում: Պատերազմից հետո աշխատել է երկաթգծում՝ որպես Նալբանդ կայարանի հերթապահ ։
1910-1986Կ. Գալոյանի ազգականը
Ծնվել է 1904 թվականին Ելիզավետպոլի նահանգի Իջևան քաղաքում։ Ծառայել է 20-րդ լեռնահրաձգային դիվիզիայի 265 լեռնահրաձգային գնդում: Մարտական ուղին-Գագրայից՝ Կովկասյան գլխավոր լեռնաշղթայի Հակուչ լեռնանցքից դեպի Սմոլենսկ գյուղ: Դիվիզիան շտապ սկսեց վերասովորել նոր մարտական տեխնիկա, քանի որ առջևում էին մարտեր լեռներում: Օգոստոսի 15-ին Սեվերսկի շրջանի տարածքում սկսվեցին առաջին մարտերը։ Սևերսկի շրջանի Սմոլենսկ գյուղի տարածքում կան բազմաթիվ ազատամարտիկների գերեզմաններ։ Այստեղ մարտերը կատաղի էին, և ոչ մի մարտիկ չխնայվեց։ Ամբողջ գումարտակի զինվորները զոհվեցին հրամանատարի հետ միասին։ Գյուղը վերջնականապես ազատագրվել է միայն 1943 թվականի փետրվարի 18-ին։
Զոհվել է 1943 թվականի հունվարի 16-ին Կրասնոդարի երկրամասի Սմոլենսկ գյուղի համար հարձակողական մարտում։ Սկզբում համարվում էր անհետ կորած, սակայն եղբայրական գերեզմանում հայտնաբերվել է մահվան վերաբերյալ գրառում: Այժմ այնտեղ հավերժացել է 296 անուն, ովքեր զոհվել են 1943թ.-ին: Ամուսնացած էր, ուներ 4 երեխա։ Ղուլարյանի կինը՝ Մանյան, մինչև կյանքի վերջ տան պատշգամբում սպասել է ամուսնու վերադարձին, քանի որ մահվան մասին ծանուցում չեր ստացել։ Մտերիմների կողմից հարցում է արվել մարտիկի ճակատագրի մասին։ Մահվանից 80 տարի անց հարազատներին հաջողվել է այցելել քաջարի մահով զոհված հերոսի գերեզմանին։ Եղբայրը՝ Մկրտիչ Անդրիասի Ղուլարյանը՝ ծնված 1910թ. անհետ կորել է 1942թ. դեկտեմբերին, մյուս եղբոր՝ Շամիր Անդրիասի Ղուլարյանի մասին տեղեկություններ չեն պահպանվել:
1904-1943Արմինե Ղուլարյանի պապը և նրա պապի երկու եղբայրները
Ծնվել է 1912թ.մայիսի 1-ին Սիսիանի շրջանի Բռնակոթ գյուղում: 16 տարեկանում տեղափոխվել է Երևան քաղաք, որտեղ ընդունվել է Անդրկովկասյան անասնաբուժական ինստիտուտ։ Ինստիտուտն ավարտելուց հետո գործուղվել է աշխատանքի գյուղատնտեսության ոլորտում։ 1941-ին, Հայրենական մեծ պատերազմի բռնկումով, 39 տարեկանում մեկնել է ռազմաճակատ: Կռվել է Հյուսիսկովկասյան ռազմաճակատի շարքերում , 1942 թվականին մասնակցել է Նովոռոսիյսկի պաշտպանությանը, այնուհետև 1943 թվականին 18-րդ բանակի կազմում մասնակցել է «Մալայա զեմլյա» պլացդարմի հերոսական պաշտպանությանը ։ Պատերազմի ժամանակ բազմիցս վիրավորվել է, սակայն կռվել է մինչև հաղթանակ։ Պարգևատրվել է Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշանով և բազմաթիվ մարտական մեդալներով:
1912-1990Թոռը ՝ Վահե Համբարձումյան
Ծնվել է 1911թ.Արևմտյան Հայաստանի Կարս քաղաքում: Մասնակցել է Հայրենական մեծ պատերազմին 158 հատուկ մոտորաշինարարական գումարտակի կազմում ՝ որպես սակրավոր 1942-1945թթ.
Պարգևներ՝
Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշան «1941-1945թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 40-ամյակին» նվիրված մեդալ: «ԽՍՀՄ զինված ուժերի 70-ամյակին» նվիրված մեդալ:
1911-1992Գայանե Դիլոյանի պապը
Ծնվել է Շիրակամուտ գյուղում 1901թ.: 1941-1945թթ.մասնակցել է Հայրենական մեծ պատերազմին և ծանր վիրավորում ստանալուց հետո վերադարձել հայրենիք, կազմել ընտանիք, մեծացրել 8 երեխա և աշխատանքային գործունեությունը շարունակել երկաթուղում որպես կապավոր:
1901-1946Նալբանդ կայարանի պետ Ալեքսան Երանոսյանի նախապապը
Ծնվել է ՀԽՍՀ Արզական գյուղում, ծառայության է զորակոչվել 1940 թվականին Երևան քաղաքի Կիրովի շրջանում: Սակրավոր, եֆրեյտոր, պարգևատրվել է «Կարմիր աստղի» շքանշանով և «Արիության համար» մեդալով:
«Նա իր գործին գերազանց տիրապետում էր, գիտելիքներով կիսվում էր ընկերների հետ։ Մարտական առաջադրանքները կատարելիս իր սխրանքներով վաստակել է գործնական և քաղաքական հեղինակություն վաշտի անձնակազմի շրջանում», - նշված է Մովսեսյանին պարգևատրելու միջնորդագրում ։
1920-Լիպարիտ Մովսեսյանի պապը, Գագիկ Մովսեսյանի հայրը
Ծնվել է 1911թ.Դիլիջան քաղաքում: Ստալինգրադի պոլիտեխնիկական ուսումնարանում սովորելու ընթացքում, 1942 թվականի հունվարին, զորակոչվել է Կարմիր բանակի շարքերը: Ծանր վիրավորվել է նույն թվականի հոկտեմբերին Ստալինգրադի պաշտպանության մարտերում։ Պարգևատրվել է «Արիության համար» մեդալով:
1911-1970Մարեն Պողոսյանի պապը
Ծնվել է 1916 թվականին Էրիվան նահանգի Ապարանի շրջանի Ղարաքիլիսա գյուղում։ Հայրենական Մեծ պատերազմին մասնակցել է 1941 թվականի հունիսից մինչև 1945 թվականը 31 հրաձգային դիվիզիայի 151 առանձին կործանիչ-հակատանկային դիվիզիայի ավագ սերժանտի կոչումով։
Հարձակողական մարտերում նրա անձնակազմը, ներխուժելով Նիկոլաևկա գյուղ, ճշգրիտ ուղիղ կրակով ճնշեց թշնամու գնդացիրը, որն ապահովեց հետևակի հաջող առաջխաղացմանը: Նույն օրը ՝ 22.08.1944 թ., ՈՒլպեշտի գյուղում, անսպասելիորեն բախվելով գերմանացիների որոգայթին, հրացանի կրակով և իր անձնական զենքով ցրեց թշնամու հետևակը: 23.08.1944 թ. - ին Բոլդուրեշթի գյուղի գրավման ժամանակ նա իր հաշվարկով ոչնչացրել է մեքենա և զինամթերքի սայլ: Պարգևատրվել է «Արիության համար» 2 մեդալով:
1916-Ծոռնուհին՝ Անահիտ Ավագյան
Սկսել է կռվել 1939 թվականից Ֆիննական պատերազմում, իսկ հաղթանակը տոնել է 1945 թվականին Բելառուսում։ Պատերազմի ընթացքում բազմիցս վիրավորվել է, պարգևատրվել է մարտական մեդալներով և Հայրենական մեծ պատերազմի շքանշանով։
1921-1994Վահե Համբարձումյանի պապի եղբայրը
Ծնվել է ՀԽՍՀ Ղուկասյանի շրջանի Հարթաշեն գյուղում 1921թ.: Ծառայության է զորակոչվել Լենինականի զինվորական կոմիսարիատի կողմից դեռ պատերազմը սկսվելուց առաջ՝ 1941թ. փետրվարին, Գյումրու երկաթուղային տեխնիկում ընդունվելուց հետո։ Սովորել է Մախաչկալայի և Էսենտուկիի ռազմական ուսումնարաններում, որից հետո Կովկասյան ճակատ է ուղարկվել որպես ականանետային անձնակազմի հրամանատար, այնուհետև ղեկավարել է վաշտը։ Երեք անգամ վիրավորվել Է Կովկասի, Ղրիմի և Բուդապեշտի համար մղված մարտերում։
Պատերազմից հետո վերադարձել է Երկաթուղայինի մասնագիտությանը և աշխատել երկաթուղում մինչև 1990 թվականը, շուրջ 40 տարի եղել է Այգավան կայարանի պետ: Ունի «Պատվավոր Երկաթուղայինի» կոչում։
Պարգևատրվել է Հայրենական պատերազմի II աստիճանի և «Կարմիր աստղ» շքանշաններով, ինչպես նաև «Կովկասի պաշտպանության համար», «Արիության համար» և «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալներով:
1921-2008Վահագն Արեյանի պապը
Ծնվել է 1916թ. Կարս քաղաքում: Ծառայել է 1941-1945 թթ.Լենինական քաղաքի ռազմաճակատի թիկունքում:
Պարգևատրվել է «1941–1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալով, Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 30-ամյակին» նվիրված և Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 40-ամյակին» նվիրված մեդալներով։
18 տարեկանից աշխատել է երկաթուղային ոլորտում, որտեղ աշխատել է մինչև թոշակի անցնելը։ Պարգևատրվել է «Պատվավոր երկաթուղային» կրծքանշանով։
1916-1996Արմինե Ավետիսյանի ամուսնու պապը
Ծառայել է Կարմիր բանակում 1936-1938 թվականներին և 1941 - 1947 թվականներին։ Մասնագիտությունը՝ շինարար։ Մասնակցել է Խորհրդա-ֆիննական պատերազմին։ Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին կռվել է հյուսիսկովկասյան զորքերում, 75-րդ առանձին ինժեներական գումարտակում, 45-րդ բանակում։ Մասնակցել է Սևաստոպոլի, Սիմֆերոպոլի, Ղրիմի, Կերչի համար մղվող մարտերին։ 1945-ի հաղթանակից հետո մոբիլիզացվել է ԽՍՀՄ ՆԳՆ պետական ավտոմայրուղու վարչություն՝ ազգային տնտեսությունը վերականգնելու համար: Զորացրվել է 1947թ.։
Զորացրվելուց հետո աշխատել է Երևանի Կիրովի շրջխորհրդում ՝ որպես Երևանի բարեկարգման սեկտորի ղեկավար: Նրա ղեկավարությամբ կառուցվել են Հայաստանի Կոմկուսի Կենտկոմի այգին, «Հաղթանակ» զբոսայգին, Գ. Ղուկասյանի անվ. զբոսայգին ,Պուշկինի անվ. զբոսայգին, Երևանի մշակույթի և հանգստի այլ զբոսայգիներ: 1961-1971թթ. ղեկավարել է Երքաղխորհրդի գործկոմին կից «Երևանի հեղուկացված բնական գազ»-ի քաղաքային գրասենյակը:
Կոչումը՝ լեյտենանտԿարինե Գրիգորյանի հայրը
Ծնվել է 1910 թվականին, Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին ծառայել է հետևակային շարքերում։ Քանի որ նա գիտեր յոթ լեզու, նշանակվեց որպես գրագիր և զորավարների օգնական։Ոտքով անցել է ամբողջ պատերազմը, հայտնվել գերմանական շրջափակման մեջ, վերապրել համակենտրոնացման ճամբարը։
Երկու անգամ փախել է գերությունից, առաջին անգամ գերմանական հովվաշները դուրս են եկել նրա հետքի վրա, նրան հետ են վերադարձրել և ծեծել են մինչև կիսամեռ դարձնելը։ Որոշ ժամանակ անց հույսը չկորցնելով ՝ նա կրկնում է համակենտրոնացման ճամբարից փախչելու փորձը։ Կիսամերկ և կիսասոված հասնում է Ավստրիա, որտեղ ստամոքսի շտապ վիրահատության կարիք է եղել ։ Հայրենիք է վերադարձել 1946 թվականին, սակայն մինչ այդ հարազատներին հայտնել են, որ անհետ կորած է համարվում։
1910-Աղունյա Միրզոյանի հայրը, Դիանա Մելքոնյանի պապը
1941 թվականին զորակոչվել է Կարմիր բանակի շարքեր, շարքային։ 1942 թվականի դեկտեմբերին անհետ կորել է։
1909-1942Թոռնուհին ՝ Վանդա Շահնազարյան
Ծնվել է Ալեքսանդրապոլ (Լենինական) քաղաքում 1923թ.: 1942 թվականին զորակոչվել է Կարմիր բանակ ՝ շարքայինի կոչումով։ Ծառայել է 89-րդ հրաձգային դիվիզիայի 526-րդ հրաձգային գնդում:
Պարգևատրվել է «Արիության համար» մեդալով և Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշանով:
1923-Հարությունյան Նարինեի ազգականը
Ծնվել է 1924 թվականին ՀԽՍՀ Ախուրյանի շրջանի Ջաջուռ գյուղում։ 1942 թվականի սեպտեմբերին զորակոչվել է Կարմիր բանակ, լեյտենանտ, 89 հրաձգային դիվիզիայի 526 հրաձգային գունդ – 38 պահեստային հրաձգային բրիգադ։ Մասնակցել Է Դոնբասի համար մղվող մարտերին։
Պարգևատրվել է «1941-1945 թվականների Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալով:
1942-2003Վոլոդյա Գասպարյանի հայրը
Ծնվել է 1925թ.Վրացական ԽՍՀ Ախալքալաքի շրջանում: Կարմիր բանակում ծառայության է անցել 1943 թվականին՝ որպես շարքային:
Պարգևատրվել է Կարմիր աստղի երկու շքանշաններով, «Վարշավայի ազատագրման համար» մեդալով և «1941-1945 թթ.Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալով:
1925-Զարմիկը՝ Հրաչ Քևնաքսզյան
Ծնվել է 1923 թվականին ՀԽՍՀ-ում։ 1941 թվականի դեկտեմբերին զորակոչվել է Կարմիր բանակ՝ կրտսեր սերժանտի կոչումով։ Նա մարտական գործողություններին մասնակցել է 127-րդ գվարդիական հրաձգային գնդի կազմում՝ Պրոխորովկայից հասել է Մնիխովիցե (Չեխիա) ։ Պարգեւատրվել է «Արիության համար» մեդալով, Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշանով, «1941-1945թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 30-ամյակին» նվիրված մեդալով:
Պատերազմից հետո վերադարձել է հայրենիք, աշխատել Լենինականի տեքստիլ կոմբինատում՝ որպես նորմավորող, ապա Լենինականի փորձարարական-արդյունաբերական սարքաշինական գործարանում մեխանիկական հավաքման աշխատանքների փականագործ, այնուհետև Լենինականի թիվ 4 տեխնիկական ուսումնարանի արտադրական ուսուցման վարպետ:
1923-1998Մայիլյան Դավթի պապը
Ծնվել է 1919 թվականին Շիրակամուտ գյուղում՝ երկաթուղայինների ընտանիքում։ 1936 թվականին ավարտել է ՍՏ․ Շահումյանի անվան երկաթուղային տեխնիկումը, այնուհետև աշխատել է Բայանդուր, Անի և Մասիս կայարաններում որպես կայարանի հերթապահ, ինչպես նաև «Երևան» կայարանի պետի օգնական:
1939թ. մեկնել է ծառայության և 1941թ.ստացել լեյտենանտի կոչում, 1943թ. նշանակվել 437-րդ հրաձգային գնդի շտաբի պետ, 1944թ. ստացել փոխգնդապետի, իսկ 1969թ.՝ գեներա–գնդապետի կոչում:
Ակտիվ հասարակական գործիչ էր, մահացել է 2004 թվականին:
1919-2004Զորակոչվել է 1942 թվականին, 1943 թվականին ծանր վիրավորվել է Ստալինգրադի համար մղված մարտերում (սխալմամբ մահացած է համարվել), բուժվել Դերբենդի հիվանդանոցում ։ Վերադառնալով իր մարտական ստորաբաժանումը՝ որպես ինքնաձիգով մարտիկ հերոսաբար կռվել է առաջնագծում, նամակներից հայտնի է` Վարշավայի ազատագրումը:
Զոհվել է պատերազմի վերջին օրերին Բեռլինի գրավման ժամանակ 21.04.1945 թ.։ Հուղարկավորված է Ցիբինկա քաղաքի (Լեհաստան) Կարմիր բանակի մարտիկների գերեզմանատանը:
1912-1945Նաիրա Հարությունյանի պապը
Ծնվել է 1925թ.փետրվարի 24-ին Հայկական ԽՍՀ Ախուրյան գյուղում: Ծառայել է 1943-1950 թվականներին ՝ կրտսեր սերժանտի կոչումով ։ Պատերազմի տարիներին նա պաշտպանում էր Բելառուսական և Մերձբալթյան առաջին ճակատների ԼՂԻՄ զորքերի ստորաբաժանումների թիկունքը, մարտական գործողություններ է իրականացրել Լիտվայի ԽՍՀ Ուկմերգ և Տրակայ շրջանների տարածքում ավազակախմբերի ոչնչացման ուղղությամբ։
Պարգեւատրվել է Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշանով, «Կովկասի պաշտպանության համար» մեդալով և «Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալով:
Ծառայությունից հետո վերադարձել է հայրենիք և աշխատանքային գործունեությունը շարունակել երկաթուղային տրանսպորտում, որտեղ աշխատել է մինչև 2007 թվականը: Ակտիվ հասարակական և քաղաքական գործիչ:
1925-2007Ռուզաննա Հովհաննիսյանի սկեսրայրը
Համլետ Հովհաննիսյանի Պապը
Ծնվել է 1916թ. Ալավերդի քաղաքում: Ծառայել է 390 հրաձգային դիվիզիայի 784-րդ հրաձգային գնդում: 1942 թվականի օգոստոսին վիրավորման պատճառով դուրս է գրվել։
Պարգևատրվել է Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշանով։
1916-1988Արտակ Հովասափյանի պապը
Ծնվել է ՀԽՍՀ Չանախչի գյուղում ։ Ծառայել է Կարմիր բանակում 1941-1945 թթ. գվարդիայի կապիտան կոչումով, եղել է հրետանային հաշվարկի հրամանատար։ Մասնակցել է Բելառուսական ԽՍՀ ազատագրական պայքարին։ Վիրավորվել է երկու ոտքերից Բեռլինի մատույցներում, մի ոտքը անդամահատվել է ։ Այնուամենայնիվ, նա ավարտեց պատերազմը Ռայխստագի պատերի մոտ ՝ նրանց շարքում, ովքեր խորհրդարանի շենքի վերևում դրոշ բարձրացրեցին:
Պարգևատրվել է «Կարմիր աստղ»-ի և «Կարմիր դրոշ»-ի շքանշաններով, Հայրենական պատերազմի I աստիճանի շքանշանով, նահանգապետի կողմից շնորված հուշամեդալով, Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին և խաղաղ ժամանակ ցուցաբերած արիության և խիզախության համար բազմաթիվ շքանշաններով և մեդալներով (63 մեդալ և շքանշան):
Պատերազմի ավարտից հետո աշխատել է Չանախչի գյուղում ՝ որպես գլխավոր հաշվապահ։ Նա իր գործի գիտակ էր։ Բարի և փորձառու հաշվապահն օժտված էր հումորի զգացումով, հոգատար և լավ ամուսին և ընտանիքի օրինակելի հայր: Մահացել է 2019 թվականին Զանգակատուն գյուղում:
1929-2019Աննա Ավանեսյանի ազգականը
Ծնվել է Շիրակամուտ գյուղում 1920 թվականին: Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակից, օրինակելի և ազնիվ մարտիկ էր, իր մարտական սխրանքների և հավատարիմ ծառայության համար բազմիցս արժանացել է Ստալինի երախտագիտությանը (Չեխոսլովակիայի խոշոր արդյունաբերական կենտրոնը Բռնո քաղաքը գրավելիս ցուցաբերած գերազանց մարտական գործողությունների համար):Ինչպես նաև (Տրանսիլվանիայի խոշոր վարչական և տնտեսական կենտրոն Օրադեա-Մարե քաղաք, Պերվոմայսկ քաղաք, Շումեն քաղաքի հաղորդակցության կարևոր հանգույց, Հունգարիայի խոշոր արդյունաբերական կենտրոն Դեբրեցեն քաղաք և Բուդապեշտ) տվյալ տարածքների գրավվման ժամանակ մարտական գործողություններին ակտիվ ներգրավվման համար։
1920-2002Ա. Երանոսյանի պապը
Ծնվել է 1912թ.նոյեմբերի 7-ին Իջևանի շրջանում։ Զորակոչվել է Կարմիր բանակ 1941թ. մայիսից ՀԽՍՀ Նոյեմբերյանի շրջանային զինկոմիսարիատից: 1369-րդ հրաձգային գնդի գնդացրային հաշվարկի հրամանատար (417-րդ հրաձգային դիվիզիա, 51-րդ բանակ, 4-րդ Ուկրաինական ճակատ), ավագ սերժանտ ։
Հերոսություն է ցուցաբերել Ղրիմի հարձակողական գործողության ընթացքում։ 1944 թվականի մայիսի 7-ին Սևաստոպոլի մատույցներում Սապուն լեռան գրոհի ժամանակ Սարիբեկյանի գնդացրային հաշվարկը 9 ժամ տևած մարտի ընթացքում ճնշել է թշնամու 5 կրակակետ և ոչնչացրել հակառակորդի ավելի քան 50 զինվոր ու սպա: Խրամատների առաջին գծի համար մղվող պայքարի ժամանակ նշանառուն չկարողացավ շարունակել մարտը։ Ավագ սերժանտ Սարիբեկյանը զբաղեցրեց նրա տեղը և ցրեց գերմանացի ավտոմատավորնեռի դասակը։ Նա վիրավորվել է ձեռքից, սակայն շարունակել է պայքարը։ Իր հետ տանելով զինվորներին՝ նա առաջինն է ներխուժել խրամատների հաջորդ շարքը։ Մեր զորքերի հետագա առաջխաղացումը կասեցվել է ԴՕՏ-ից արձակված կրակով։ Սարիբեկյանը սողացել է դեպի ամբրազուրը և նռնակներով ոչնչացրել թշնամու կրակակետը ։ Օգտվելով դրանից ՝ ստորաբաժանումները սրընթաց առաջ են շարժվել և տիրացել հակառակորդի պաշտպանության հերթական սահմանագծին։
ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահության 1945 թվականի մարտի 24-ի հրամանագրով գերմանական զավթիչների դեմ պայքարի ռազմաճակատում հրամանատարության մարտական առաջադրանքների օրինակելի կատարման և ցուցաբերած արիության ու հերոսության համար ավագ սերժանտ Իշխան Բարսեղյանին շնորհվել է Խորհրդային Միության հերոսի կոչում ՝ Լենինի շքանշանի և «Ոսկե աստղ» մեդալի հանձնմամբ:
Ընդհանուր առմամբ, պատերազմի ճակատներում վիրավորվել է 7 անգամ: 1945թ.զորացրվել է: Սևաստոպոլի ազատագրումից և ձեռքի բուժումից հետո գնդացրային վաշտի հրամանատար Իշխան Սարիբեկյանը հարազատ դիվիզիայի կազմում ակտիվորեն մասնակցել է Լատվիայի և Լիտվայի ազատագրման մարտերին: Հաղթանակի օրը նա դիմավորել է Լիբավե քաղաքում (Լատվիա) ։ Հաղթանակից հետո Սարիբեկյանը ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահության նախագահ Մ.Ի. Կալինինի կողմից ստացել է Լենինի շքանշան, «Ոսկե աստղ» մեդալ և ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի նախագահության պատվոգիր: 1945թ. աշնանը Իշխան Սարիբեկյանը զորացրվել է Կարմիր բանակի շարքերից և վերադարձել Հայաստան, որտեղ աշխատել է Երևանի մսի կոմբինատում ՝ որպես մատակարարման բաժնի պետ, ապա Սպիտակի շրջանում ՝ որպես ՀԶԿ-ի տնօրեն:
Պարգևատրվել է Լենինի, Հայրենական պատերազմի I աստիճանի, Փառքի III -րդ աստիճանի շքանշաններով, «Մարտական ծառայություն» մեդալով և այլ մեդալներով: Եսիլ քաղաքի պատվավոր քաղաքացի: Ի հիշատակ սխրանքի ՝ Սապուն լեռան վրա կառուցվել է հուշահամալիր, որտեղ անմահացել է նաև հերոսի անունը ։ Եսիլ քաղաքում նրա անունով փողոց է կոչվել։ Լույս է տեսել «Խորհրդային Միության հերոս Իշխան Բարսեղի Սարիբեկյան» գիրքը։
1912-1990Ծննդավայր՝ Վրացական ԽՍՀ, ք. Թբիլիսի ։ Զորակոչի վայր՝ Կիրովի ՌՎԿ, Վրացական ԽՍՀ, ք. Թբիլիսի, Կիրովի շրջան ։ Զորակոչի ամսաթիվը՝ 10.1936,զորամաս 4 տանկային բանակ, կապի 118 առանձին գունդ։
Պարգևատրվել է «Արիության համար» մեդալով, Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշանով, «Արիության համար» մեդալ 4-րդ տանկային բանակի առանձին զրահատանկային գումարտակի զրահատեխնիկայի որպես վարորդ։
1913-1987Դուստրը՝ Մարիա Մկրտումյան
Ծառայել է Խորհրդային Կարմիր բանակի շարքերում 1942-1945թթ. «ՎՆՈՍ» կապի 18-րդ առանձին վաշտում` որպես դիտորդ, (Օրջոնիկիձե, Նազրան):
Մասնագիտությունը` մանկավարժ:
Կոչումը՝ եֆրեյտոր։
Պարգևատրվել է «1941–1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալով:
Կարինե Գրիգորյանի մայրը
Ծնվել է 1916թ. ՀԽՍՀ Աշտարակի շրջանի Եղվարդ գյուղում: Մասնակցել է Հայրենական մեծ պատերազմին 1941-1945 թվականներին:
Պարգևներ՝
Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշան։
«1941–1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ։
«1941-1945թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 30-ամյակին» նվիրված մեդալ:
«1941-1945թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 40-ամյակին» նվիրված մեդալ:
«ԽՍՀՄ զինված ուժերի 60-ամյակին» նվիրված մեդալ:
Թոռնուհին՝ Գայանե Դիլոյան
Ծառայել է ռազմաճակատի թիկունքում 1942-1947 թթ.: Պատերազմից հետո վերադարձել է հայրենիք, ընտանիք կազմել, մեծացրել հինգ զավակ:
-Փամբակ կայարանի հերթապահ Ա. Թունյանի հայրը
Ծնվել է Հայաստանի Լոռու մարզի Օձուն գյուղում: Զորակոչվել է 1939թ., մասնակցել ֆիննական պատերազմին: Հայրենական մեծ պատերազմի առաջին օրերից ծառայել է հրետանային գնդի հետախուզական վաշտում։ Երկու անգամ վիրավորվել է ։ Անհետ կորել է Օրջոնիկիձե քաղաքում (Վլադիկավկազ) 1942 թվականի հոկտեմբերին ռազմական հոսպիտալի ռմբակոծության ժամանակ։
1920-1942Արա Ավետյանի պապի եղբայրը
Ծնվել է Ալեքսանդրապոլի մերձակա Բայանդուր գյուղում ։ Պատերազմի ժամանակ աշխատել է որպես ավագ ճանապարհային վարպետ, մասնակցել է ԽՍՀՄ երկաթուղային զորքերում պատերազմի ժամանակ երկաթուղու վերականգնման աշխատանքներին։ Հասել է Ռումինիա։ Պատերազմից հետո վերադարձել է հայրենիք և շարունակել աշխատանքային գործունեությունը երկաթուղային ոլորտում։
Ծնվել է Ալեքսանդրապոլի մոտ գտնվող Բայանդուր գյուղում ։ Պատերազմի ժամանակ աշխատել է որպես ավագ ճանապարհային վարպետ, մասնակցել է ԽՍՀՄ երկաթուղային զորքերում պատերազմի ժամանակ երկաթուղու վերականգնման աշխատանքներին։ Հասել է Ռումինիա։ Պատերազմից հետո վերադարձել է հայրենիք և շարունակել աշխատանքային գործունեությունը երկաթուղային ոլորտում։
1918-1975Լիլիթ Արզումանյան պապը
1941 թվականին զորակոչվել է Կարմիր բանակ, լեյտենանտ, Ուկրաինական 2-րդ ռազմաճակատի դասակի հրամանատար ։ Սպանվել է Բուդապեշտի մոտ 1945 թվականի հունվարին։ 1916-1945 թթ.
1916-1945Զարմուհի՝ Վանդա Շահնազարյան
Ժորա Գրիգորիի Իսահակյանը ծնվել է 1922 թվականին Հայկական ԽՍՀ Կիրովական քաղաքում ։ Ծառայել է 1940-1983թթ. (Արևմտյան ճակատ, Ուկրաինական ճակատ, երկաթուղային զորքերի Կիևի կորպուս), գեներալ-մայոր: 1941-1944թթ. մասնակցել է Արևմտյան ռազմաճակատի մարտերին: 1944 թվականից նրա գումարտակը մասնակցել Է Դոնբասի երկաթուղիների վերականգնմանը։ 1949 թվականին նշանակվել է 104-րդ հատուկ երկաթուղային գումարտակի հրամանատար, այնուհետև ծառայել է ԽՍՀՄ զինված ուժերի շարքերում ՝ ԽՍՀՄ ԶՈՒ երկաթուղային զորքերի Կիևի կորպուսի հրամանատարի տեղակալի պաշտոնում ։
Պարգևատրվել է Կարմիր աստղի և Կարմիր դրոշի շքանշաններով,Հայրենական մեծ պատերազմի և խաղաղ ժամանակ ցուցաբերած արիության համար բազմաթիվ շքանշաններով և մեդալներով: Պատերազմի ընթացքում և դրա ավարտից հետո աշխատել է տեխնիկական հետախուզության պետ, վաշտի հրամանատար, գումարտակի հրամանատար, բրիգադի հրամանատարի տեղակալ, երկաթուղային զորքերի կորպուսի հրամանատարի տեղակալ։ Կորպուսի հրամանատարի տեղակալի աշխատանքի ընթացքում Ժորա Գրիգորևիչին շնորհվել է տեխնիկական զորքերի գեներալ-մայորի հերթական զինվորական կոչում:
Պատերազմի ավարտից հետո նա զբաղեցրել է տարբեր պաշտոններ, մասնակցել է Դոնբասում, Սարատովում, Վոլգոգրադում, Կիևում, Խարկովում երկրի տնտեսության վերականգնմանը։ Բայկալ-Ամուր մայրուղու կառուցման առաջին օրերից նա երկաթուղային կորպուսի անձնակազմի հետ մասնակցել է երկրի համար ռազմավարական նշանակություն ունեցող այս ճանապարհի կառուցմանը։ 1983 թվականին պահեստազոր դուրս գալով՝ Ժորա Գրիգորևիչը որոշ ժամանակ աշխատել է Կիևի "Մոսստրոյ" տրեստի կառավարչի տեղակալ, այնուհետև 1985 թվականին տեղափոխվել է Երևան և նշանակվել «Հայտրանսշին» տրեստի կառավարչի տեղակալ։
Նրա անմիջական ղեկավարությամբ վերակառուցվել են Բայանդուր կայարանը, Սպիտակ-Ջաջուռ ավտոմայրուղին։ Ղեկավարել Է Իջևան-Հրազդան հատվածի շինարարությունը (հանդիսանալով «Հայտրանսշին» -ի փոխկառավարիչ, որը հանդիսանում է այս ծրագրի գլխավոր կապալառուն): Նա իր գործի վարպետ էր, բարի, կիրթ և փորձառու երկաթուղային ինժեներ, հումորի զգացումով օժտված, իր ենթակաների հանդեպ հոգատար, լավ ամուսին և ընտանիքի օրինակելի հայր: Մինչև կյանքի վերջին պահը անխոցելի է մնացել թշնամու փամփուշտներից և դարձել ահաբեկչության պատահական զոհ (մահացել է 1993 թ.մայիսի 3-ին Երևան քաղաքում՝ահաբեկչական գործողության հետևանքով):
1922-1983Գեորգի Իսահակյանի պապը
Ծնվել է 1906 թվականին, 1941 թվականի օգոստոսին զորակոչվել է Կարմիր բանակ 26 Կոմիսարների ՌԶԿ-ի կողմից Վրացական ԽՍՀ, ք.Թբիլիսի: Կռվել է 30 հրաձգային դիվիզիայի 256 հրաձգային գնդի, 1-ին գվարդիական բանակի 11 հրաձգային կորպուսի կազմում 4-րդ Ուկրաինական ռազմաճակատում։
Պարգևատրվել է Կարմիր Դրոշի շքանշանով 1944 թվականի նոյեմբերին մարտում ցուցաբերած խիզախության համար։ 1944 թվականի նոյեմբերի 9-ին և 10-ին բարձունքներ գրավելու մարտում Կարպատների շրջանում (Չեխոսլովակիա) ցուցաբերել է քաջություն և խիզախություն՝ լինելով հետևակի մարտական կազմավորումներում՝ նա առաջինն է անցել հարձակման, զինվորները հետևել են նրա օրինակին, բարձրունքը գրոհով վերցվել է և ամուր ամրապնդվել ստորաբաժանման կողմից։ Զինվորական կոչումը՝ կապիտան։
1929 թվականից մինչև կյանքի վերջին օրը Ներսես Գրիգորևիչը զբաղվել է ազատ ոճի ըմբշամարտի մարզչական աշխատանքով: Դաստիրակել է աշխարհի առաջնություն և Օլիմպիական խաղերի բազմաթիվ չեմպիոններ։ Մինչ օրս Ներսես Գրիգորիևիչի անունը հայրենի Թբիլիսիում տալիս գտնվում են շատ մարդիկ, ովքեր ճանաչում են այս մեծ մարդուն:
1906-1990Ծոռ ՝ Վահե Համբարձումյան
Ծնվել է Թուրքմենական ԽՍՀ Մերի քաղաքում 1916թ. 1941 թվականին զորակոչվել է Կարմիր բանակ՝ որպես շարքային։ Ծառայել է 62-րդ գվարդիական ականանետային գնդում ։ 1941 թվականի նոյեմբերից մինչև 1942 թվականի սեպտեմբերը եղել է հրաձիգ, 1942 թվականի սեպտեմբերից մինչև 1943 թվականի հուլիսը ՝ հրետանավոր, հետագայում ՝ սակրավոր։
Պարգևներ՝ «Արիության համար» մեդալ և «1941-1945թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 30-ամյակին» նվիրված մեդալ:
1916-1980Թոռնուհին՝ Նարինե Ասլանյան
Ծնվել է 1923թ. ՀԽՍՀ Կիրովականի շրջանի Շահալի գյուղում: Կրտսեր լեյտենանտ, դասակի հրամանատար: Ծառայել է Հյուսիսկովկասյան ռազմաճակատում ՝ 62-րդ ծովային հրաձգային բրիգադում ։ Պարգևատրվել է Հայրենական պատերազմի II աստիճանի և Հայրենական պատերազմի I աստիճանի շքանշաններով:
1923-Ղարաքեշիշյան Արմինեի ազգականը
Ծնվել է 1914թ.օգոստոսին ՀԽՍՀ Ախուրյանի շրջանի Օջաղուլի գյուղում: Ծառայել է 271-րդ հրաձգային դիվիզիայում ՝ ավագի կոչումով:
Պարգեւատրվել է «Մարտական ծառայություն» մեդալով, «Կովկասի պաշտպանության համար» մեդալով, «1941-1945թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալով, «Կարմիր աստղ» շքանշանով և Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշանով։
Գևորգ Աղաբեկի Ասլանյանը պատերազմից հետո վերադարձել է հայրենի գյուղ և շարունակել աշխատանքային գործունեությունը:
1914-Մարիամ Թովմասյանի ազգականը
Ծնվել է 1925թ.ՀԽՍՀ Նորատուս գյուղում: 1943 թվականին զորակոչվել է Կարմիր բանակ, հասել Բեռլին։ Պարգևատրվել է «1941–1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալով և «Խորհրդային բանակի և նավատորմի 30-ամյակի» հոբելյանական մեդալով»։
1925-1993Ծնվել Լեռնային Ղարաբաղի-ում: Սովորել է Թբիլիսիի հրետանային ուսումնարանում: Մասնակցել է Հայրենական Մեծ պատերազմին 1942-1945 թթ., 261 հրաձգային դիվիզիայի 974 հրաձգային գնդում: Ծառայությունից զորացրվել է 1981 թվականին ՝ փոխգնդապետի կոչումով:
Պարգևներ ՝ «Մարտական ծառայություն» մեդալ և «1941–1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ։
1921-1981Լիանա Մովսիսյանի մորական պապը
Ծնվել է 1922 թվականին Կրասնոդարի Կրոպոտկին քաղաքում ։ 1940 թվականին զորակոչվել է Կարմիր բանակ ՝ Բալթյան ռազմական շրջան ավագ սերժանտի կոչումով։ Մասնակցել է Էստոնիայի, Լատվիայի և Լիտվայի ազատագրմանը գերմանական զորքերից։ Մասնակցել է Ռիգայի ուղղությամբ հարձակմանը՝ «Սիգուլդա»-ի սահմանագծում։
Պարգևատրվել է «Կարմիր աստղ» շքանշանով, Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշանով, «1941-1945թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 20-ամյակին» նվիրված մեդալով, «1941-1945թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 25-ամյակին» նվիրված մեդալով, «1941-1945թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 30-ամյակին» նվիրված մեդալով, «1941-1945թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 40-ամյակին» նվիրված մեդալով, «1941–1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալով, «ԽՍՀՄ զինված ուժերի 50-ամյակին» նվիրված մեդալով, «ԽՍՀՄ զինված ուժերի 60-ամյակին» նվիրված մեդալով, «ԽՍՀՄ զինված ուժերի 70-ամյակին» նվիրված մեդալով, «Ի նշանավորում Լենինգրադի 250-ամյակի» մեդալով, «Աշխատանքի վետերան» մեդալով երկարամյա քաջարի աշխատանքի համար, «Աշխատանքային վաստակի համար» մեդալով, «Քաջարի աշխատանքի համար ի հիշատակ Վ. Ի. Լենինի ծննդյան 100-ամյակի» մեդալով։
Պատերազմից հետո նա վերադարձել է հայրենիք և շարունակել իր աշխատանքը կաթնամթերքի գործարանում որպես բրիգադիր: Թոշակի է անցել որպես գլխավոր մասնագետ։
1922-Ծնվել է Շիրակամուտ գյուղում 1923թ.: 1943-1945թթ.մասնակցել է Հայրենական մեծ պատերազմին, վիրավորվել 1944թ., սակայն ծառայությունը շարունակել է ռազմաճակատի թիկունքում: Պատերազմից հետո աշխատել է երկաթգծում՝ որպես Նալբանդ կայարանի հերթապահ ։
1923-Ծնվել է 1924թ.դեկտեմբերին Ադրբեջանական ԽՍՀ Նախիջևան քաղաքում: Ծառայել է 1942-1945 թթ. Սեւծովյան նավատորմում՝ «Կրասնի Կավկազ» հածանավում՝ ավագ լեյտենանտի կոչումով։ Պարգևատրվել է Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշանով 1985թ.:
Պատերազմից հետո դասավանդել է Թբիլիսիի Նախիմովի անվան ռազմածովային ուսումնարանում։ 1950 թվականին վերադարձել է Լենինական քաղաք և աշխատել Լենինականի շրջկոմում որպես հրահանգիչ։ 1960-1996 թվականներին եղել է Գյումրի քաղաքի Աղայանի անվան թիվ 19 դպրոցի տնօրենը։
1924-Մարիամ Թովմասյանի ազգականը
Ծնվել Է Ալեքսանդրապոլ քաղաքում 1911թ., 1942թ. զորակոչվել է Կարմիր բանակ ՝ լեյտենանտի կոչումով, հետագայում՝ կապիտան, վաշտի կոմիսար: Ծառայել է 792-րդ հրաձգային գնդում, 390-րդ հրաձգային դիվիզիայում, Ուրալի ռազմական շրջանի սպայական կազմի պահեստազորի 11-րդ առանձին գնդում։
Մարտական ուղի ՝ Անապա-Բատալնոե-Լուգովոե, զորացրվել է 1944 թվականին ՝ վիրավորում ստանալու պատճառով ։ Ունեցել է բազմաթիվ պարգևներ, սակայն հարազատները դրանք չեն պահպանել ։
Հետպատերազմյան կյանք՝ զորացրվելուց հետո վերադարձել է հայրենիք ՝ Լենինական: Աշխատել է «Լենստրոյում», որպես քաղաքային աջակցության ղեկավար, Փայտե արտադրանքի արտադրության փորձագետ։ Ախուրյանի ամբողջ շրջանն ապահովել է փայտե արտադրանքով (կահույք, դռներ, պատուհաններ):
1911-1992Երվանդ Շահբազյանի պապը
Ծնվել է 1904թ.Թուրքիայի Քաչախ գյուղում (Արևմտյան Հայաստան): Ծառայել է 1926-1944թթ. ՝ կապիտանի կոչումով: Ծառայել է 61-րդ հրաձգային դիվիզիայում, 42-րդ ուսումնական հրաձգային դիվիզիայի 53-րդ ուսումնական հրաձգային գնդում («Թամանյան դիվիզիա» Նվեր Սաֆարյանի հրամանատարությամբ): Պարգևատրվել է «Կարմիր աստղ» շքանշանով:
Պատերազմից հետո վերադարձել է Հայկական ԽՍՀ և աշխատանքային գործունեությունը շարունակել Ալավերդու պղնձամոլիբդենային կոմբինատում ՝ որպես գաղտնի բաժնի պետ:
Կինը ՝ Անահիտ Պետրոսի Ահարոնյան, ծնված 1912թ.: Թիկունքի աշախատանքային գործողություններին մասնակցած կին (ք․Սիզրան, ՌԽՖՍՀ):
1904-1994Աննա Ալեքսանյանի պապն ու տատիկը
Զորակոչվել է Կարմիր բանակի շարքերը 1941 թվականի օգոստոսի 20-ին ։ Կռվել է Կերչի ուղղությամբ, Վիրավորվել է Թեոդոսիայում և ճանաչվել 2-րդ կարգի հաշմանդամ։ Պատերազմից հետո շարունակել է աշխատել հայրենի Ծավ գյուղում ՝ որպես ատաղձագործ ։
Պարգևատրվել է «Փառքի I և II աստիճանի» շքանշաններով։
1905-1991Տարոն Ասատրյանի պապը
Ծնվել է Արևմտյան Հայաստանի Մուշ քաղաքում: 1941 թվականին զորակոչվել է Կարմիր բանակ, 1945 թվականին հասել Բեռլին։ Պարգևատրվել է «Բեռլինի գրավման համար» մեդալով։
1911-1992Ծնվել է 1910թ.Ղարաքիլիսա քաղաքում (Վանաձոր), մեկնել ռազմաճակատ ՝ տանը թողնելով 7 երեխա: Աչքի էր ընկնում մարտական ոգով, դիվիզիայի հրամանատար Գուրգեն Կարապետյանի խոսքով ՝ անսահման համարձակ էր և ցանկացած իրավիճակում արագ կողմնորոշվում էր:
Թշնամու կատաղի հարձակման ժամանակ դիվիզիոնի ավագ Անդրանիկ Մովսիսյանը հանձնարարություն է ստացել զինամթերք և սնունդ հասցնել, սակայն զոհվել է թշնամու տանկից արձակված արկի հետևանքով:
1910-1944Ալավերդի-Սանահին կայարանի պետ Ա. Մովսիսյանի պապը
Ծնվել է 1914թ. Ալեքսանդրապոլ քաղաքում: Ծառայության է անցել Կարմիր բանակում 1940 թվականին ՝ որպես հրաձիգ, շինարարական գծով տեխնիկ, սակրավորական դասակի հրամանատար, ինժեներ-լեյտենանտ ։
Զորամաս՝ ՈՒՎՊՇ 9 – ռազմադաշտային շինարարության վարչություն 9. Եղել է 469-րդ վերականգնողական-վերանորոգման վարչության շինարարական ջոկատի պետ ։ Զորացրվել է 1943 թվականին ՝ վիրավորվելու պատճառով ։
Սովորել է Թբիլիսիի երկաթուղային տրանսպորտի ինստիտուտում։ Ապաքինվելուց հետո 1943 թվականին զորացրվել է Կարմիր բանակի զորամասից ։ Նույն թվականին վերադարձել է հայրենիք և ընդունվել Լենինականի շոգեքարշային դեպոյի մեքենավարի օգնական ։ Այնուհետև տեղափոխվել է Լենինական կայարանի 4-րդ շոգեքարշային բաժանմունքի որպես ՀՕՊ ինժեներ-հրահանգիչ ։ 1943 թվականի դեկտեմբերին գործուղվել է Ստալինգրադի երկաթուղի ՝ որպես շոգեքարշային ծառայության քարշակային հաշվարկների ինժեներ։ 1947թ. վերադարձել է հայրենի Լենինական ՝ որպես պլանաարտադրական խմբի պետ: նույն թվականին տեղափոխվել է Լենինական կայարանի թիվ 1 ժելդորոուսումնարան և նշանակվել արտադրական ուսուցման ինժեներ, որտեղ աշխատել է 10 տարի: 1957թ. նշանակվել է Լենինական կայարանի թիվ 4 տեխնիկական ուսումնարանի փոխտնօրեն, որտեղից վաստակած հանգստի է անցել 1975թ.:
Պարգևներ և խրախուսանքներ՝
Բազմիցս արժանացել է պարգևների և շնորհակալագրերի` նախահոկտեմբերյան մրցույթներին մասնակցելու և և սոց. աշխատանքներ կատարելու համար: Պարգևատրվել է նաև Լենինական կայարանի հետիոտնային կամրջի շինարարությունը ժամանակին ավարտելու գործում հմուտ տեխնիկական ղեկավարման համար: 1946թ. պարգևատրվել է 1941-1945թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում ցուցաբերած «Արիության համար» մեդալով: 1952-ին տրվել Է շնորհակալագիր լավ և բարեխիղճ աշխատանքի համար։ 1985թ. պարգևատրվել է Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշանով։
1914-1997Արմեն Թամիրյանի պապի եղբայրը
Ծնվել է 1922թ.ՀԽՍՀ Գավառ քաղաքում: 1940 թվականին համալսարան ընդունվելուց հետո զորակոչվել է ԽՍՀՄ Կարմիր բանակ։ Մասնակցել Է Կերչի պաշտպանական գործողությանը։ 1943թ. մարտի 10-ից եղել է զոհվածների ցուցակներում ։ Հուղարկավորման վայրն անհայտ է ։
1922-1943Մացակ Հովհաննիսյանի պապի ավագ եղբայրը
Ծնվել է Շիրակամուտ գյուղում 1923թ.: 1943-1944թթ.մասնակցել է Հայրենական Մեծ պատերազմին: Ծանր վիրավորում ստանալով ՝ վերադարձել է հայրենիք և աշխատանքային գործունեությունը շարունակել երկաթուղային ոլորտում ՝ որպես Անի կայարանի և Նալբանդ կայարանի հերթապահ: Աշխատանքային ճակատի մասնակից, ակտիվ հասարակական գործիչ։
1923-1988Ալեքսան Երանոսյանի ազգականը
Ծնվել է 1925թ. Գյումրիում:
Պարգևատրվել է Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշանով։
Պատերազմից հետո վերադարձել է հայրենիք և շարունակել աշխատանքային գործունեությունը երկաթուղային ոլորտում, որտեղ աշխատել է մինչև թոշակի անցնելը: Պատվավոր երկաթուղային գործիչ, առաջին կարգի մեքենավար:
1925-1995Արզումանյան Լիլիթի պապը
Ծնվել է 1901 թվականին ՀԽՍՀ Հոկտեմբերյանի շրջանի Հայկավան գյուղում: 1941-1942 թթ. ծառայել է Կարմիր բանակում ՝ շարքային կոչումով 277-րդ հրաձգային դիվիզիայի 779-րդ հրաձգային գնդում:
Մասնակցել է Սևաստոպոլի պաշտպանությանը, ծանր վիրավորում է ստացել 1942 թվականին, որից հետո զորացրվել է։ Վերադառնալով հայրենիք ՝ նա քրտնաջան աշխատել է թիկունքում ՝ ամեն օր մոտեցնելով հաղթանակը:
1901-1981Գոհար Սարգսյանի պապը